https://tr.wikipedia.org/wiki/Fatma_Aliye_Topuz
Fatma Âliye, 19. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu döneminde yetişmiş ve Türkiye’nin ilk kadın romancısı unvanını almıştır. Günümüzde 50 TL’nin üzerinde resmi bulunmaktadır. Güçlü söylemleri, kadın problemlerine yaklaşımları ve çözümleri aynı zamanda ideolojilerini kapsayan eserleriyle döneminde parlamıştır. Ne kadar Batı eğitimine ve kültürüne sahip olsa da Kadın sorunlarını Batı taraftan değil İslami bir çerçeveden ele almıştır.
Günümüzde kendisi pek fazla tanınmasa da paranın üzerine resmi basılacak kadar değerli bir isimdir. 19. yüzyılda kadın yazar olmak hiç de kolay değildi. Aldığı eğitimler, öğrendiği yabancı diller ve edebiyata olan sevgisi onu öncü kıldı. Birçok eseri bulunmaktadır ve bu eserlerdeki karakterler aslında onun söylemek istediği duygu ve düşüncelerinin bir yansımasıdır. Eserlerine bakacak olursak; Muhaderat, Hayal ve Hakikat, Enin, Udi, Refet, Nisvan-ı İslam, Levayih-i Hayat, Namdaran-ı Zenan-ı İslamiyan, Ahmet Cevdet Paşa ve Zamanı, Kosova Zaferi Ankara Hezimeti, Tedkik-i Ecsam.
Muhaderat
Fatma Âliye’nin Muhaderat adlı eseri Fazıla adlı genç bir kızın evlilikle olan imtihanını dile getirmiştir. Fatma Âliye, genç kızın evliliğe olan duygu ve düşüncelerinin yıpranışını dile getirmeye çalışmıştır. Mutsuz evliliklere karşı kadınların mücadelesini bu romanında ortaya koymuştur. Bu özellik Fatma Âliye’nin diğer romanlarında da işlediği bir konudur.
Udi
Fatma Âliye’nin Udi adlı eserinde yine bir kadınların mutsuz bir evlilikle olan mücadelesine şahit olmaktayız. Bedia adlı kadın karakter kocası tarafında aldatılır ve ihaneti kabul etmeyerek tek başına Ud çalarak ayakları üzerinde durmaya çalışan bir kadın profili çizer. Fatma Âliye’nin romanlarının ortak bir özelliği var ki o da kadının eğitimi konusudur. Udi eserinde de kadının eğitim almasının önemini vurgulamaktadır.
Refet
Fatma Âliye, Refet adındaki genç kızın Muallime yani Öğretmen olma serüvenini anlatır. Bu serüven Refet için pek te kolay değildir. Annesi Binnaz Hanım Refet’in okuması için elinden geleni yapacaktır. Yine bu eseriyle kadının eğitim almasının önemini vurgulamaktadır.
Hayal ve Hakikat
Fatma Âliye ve Ahmet Mithat Efendi’nin birlikte yazdıkları bir eserdir. Fatma Âliye’nin ilk kitabıdır. İsmini yayınlamamıştır çünkü o dönemde kadın bir yazar için hoş şeyler düşünülmemektedir. Fatma Âliye bu eserde ikinci plandadır ve güçlü söylemlerini burada tam olarak ifade edemez. Eser aşkı için hasta olmuş bir genç kızın hikâyesini anlatmaktadır.
Tedkik-i Ecsam (Cisimlerin İncelemesi)
Fatma Âliye’nin felsefe alanında Materyalizme karşı fikirlerini ortaya koyduğu bir eserdir. Özellikle bir kadın yazarın felsefe yorumunu görmekteyiz. Materyalizmi ele alırken Avrupa’daki varoluşundan da bahsetmektedir.
Nisvan-ı İslam (İslam Kadını)
Fatma Âliye’nin kadın haklarını İslamiyet çerçevesinde anlattığı bir eserdir. İslam’ı, Hristiyan rahibe kadınlara anlatır ve anlatırken bilgilerini birinci kaynaktan inceleyerek araştırarak konuşmalarını yapar. İslamiyet’in onların düşündükleri gibi olumsuz unsurlar taşımadığını ispatlamaya çalışır.
Namdaran-ı Zenan-ı İslamiyan ( Ünlü Müslüman Kadınlar)
- yüzyıldan daha eski dönemde Müslüman kadın filozof ve büyük âlimlerin biyografisinden oluşmaktadır.
Levayih-i Hayat (Hayattan Sahneler)
Eser kadınların birbirlerine yazdıkları mektuplardan oluşmaktadır. Bu mektuplar yine kimi mutlu evliliklerden kimi hüzünlü olaylardan bahsetmektedir. Fatma Âliye yine kadınların hezimetinin eğitimle yok olacağını başka bir kadın karakter üzerinden örnek vererek anlatmaya çalışmıştır. Mutsuz evliliklere karşı kadınların mücadelesini bu romanında ortaya koymuştur.